درک اصول اولیه حسابداری برای همه افرادی که می خواهد درک بهتری از امور مالی داشته باشند، ضروری است. یکی از مفاهیم اساسی در حسابداری رابطه بین بدهکار و بستانکار است.
در این مقاله تعریف بدهکار و بستانکار در حسابداری را ارائه می کنیم و به تفاوت ها و شباهت های آن ها می پردازیم.
تعریف بدهکار و بستانکار در حسابداری
در حسابداری، دو مفهوم “بدهکار” و “بستانکار” برای ثبت و طبقه بندی تراکنش ها استفاده می شود. این مفاهیم از فرمول اصلی حسابداری برگرفته شده اند که طبق آن: “سرمایه + بدهی = دارایی ها”. هر شرکتی سرمایه ای دارد که شامل ثبت های قانونی، سود و زیان انباشته و اندوخته قانونی است.
در کنار آن، بدهی هایی نیز وجود دارند که معمولاً شامل حساب های پرداختنی هستند. برای مثال، وقتی کالایی خریداری می کنید ولی هنوز هزینه آن پرداخت نشده، این بدهی به حساب شما ثبت می شود.
بدهکار:
بدهکار فردی واقعی، تجاری یا نهادی است که به شخص دیگری بدهکار است.
به عبارت ساده تر، بدهکار کسی است که وجوهی را قرض گرفته یا کالا یا خدماتی را به صورت نسیه دریافت کرده و موظف به بازپرداخت مبلغ قرض است.
بدهی های بدهکاران تا زمان پرداخت، به عنوان بدهی در ترازنامه آن ها ثبت می شود.
بستانکار:
بستانکار فرد حقیقی، تجاری یا نهادی است که فرد یا نهاد دیگری به او بدهکار است.
به عبارت دیگر، بستانکار وام دهنده یا عرضه کننده ای است که کالا، خدمات یا پولی را به صورت نسیه ارائه کرده و در انتظار بازپرداخت است.
اعتبارات اعطایی به بدهکاران به عنوان دارایی در ترازنامه بستانکار ثبت می شود، تا زمانی که بدهکار با بازپرداخت بدهی به تعهد خود عمل کند.
مطالب مرتبط: راهنمای کامل درباره گروهبندی مشاغل مالیاتی 1402
توضیحات تکمیلی درباره بدهکار و بستانکار
برای فهم بهتر بدهکار و بستانکار در حسابداری، لازم است با مفاهیم زیر نیز آشنا شوید.
اعتبار (Credit) و بدهی (Debit) در حسابداری
در حسابداری از اصطلاحات «اعتبار» و «بدهی» برای ثبت معاملات استفاده می شود.
زمانی که بدهکار پولی را قرض می کند، این قرض به عنوان ورودی اعتباری در حساب بدهی او ثبت می شود که نشان دهنده افزایش مبلغ بدهی است. برعکس، برای یک بستانکار، وام دادن پول منجر به ورود بدهکاری در حساب دارایی می شود که منعکس کننده مبلغ دریافتنی است.
شرایط اعتبار دهی (Credit Terms)
«شرایط اعتبار دهی» شرایطی است که در آن از بدهکار انتظار می رود که به بستانکار بازپرداخت کند. این شرایط ممکن است شامل نرخ بهره، تاریخ سر رسید پرداخت و هر گونه تخفیف قابل اعمال برای پرداخت زود هنگام باشد.
حساب های دریافتنی و پرداختنی
برای بستانکاران، مبالغی که بدهکاران به آن ها بدهکار هستند، اغلب به عنوان «حساب های دریافتنی» یا Accounts Receivable طبقه بندی می شوند. این حساب، نشان دهنده پولی است که بدهکار باید به بستانکار بدهد.
از سوی دیگر، بدهکاران «حساب های پرداختنی» (Accounts Payable) را در ترازنامه خود دارند که نشان دهنده پولی است که به بستانکاران بدهکار هستند.
سود تعهدی (Interest Accrual)
در سناریو های اعطای وام، بستانکاران اغلب برای مبلغ وام داده شده، سود می گیرند. این سود در طول زمان به مال تعلق می گیرد و به عنوان هزینه برای بدهکار و به عنوان درآمد برای بستانکار ثبت می شود.
شباهت های بدهکار و بستانکار
- انجام تراکنش های مالی: هم بدهکاران و هم طلبکاران در معاملات مالی شرکت دارند. بدهکار، پول، کالا یا خدمات را قرض می کند؛ در حالی که طلبکار پول قرض می دهد، کالا ها را ارائه می کند یا خدمات را به صورت اعتباری فراهم می سازد.
- تاثیر بر ترازنامه: معاملات بدهکار و بستانکار هر دو بر ترازنامه تأثیر می گذارند. برای بدهکار، مبلغ بدهی به عنوان بدهی ثبت می شود؛ در حالیکه برای طلبکار، مبلغ دریافتنی به عنوان دارایی ثبت می شود.
- ورودی های اعتباری و بدهی: معاملات مربوط به بدهکار و بستانکار با استفاده از سیستم حسابداری دوبار ثبت می شود. برای بدهکاران، سمت اعتباری بدهی ها را افزایش می دهد و برای طلبکاران، سمت بدهکار دارایی ها را افزایش می دهد.
تفاوت های بدهکار و بستانکار
- موقعیت در معامله: بدهکار طرفی است که بدهکار است یا تعهدی برای بازپرداخت دارد؛ در حالی که طلبکار طرفی است که انتظار می رود بازپرداخت دریافت کند.
- تفاوت در حسابداری: از حساب بدهکار، مبلغ بدهی به عنوان بدهی ثبت می شود. در مقابل، در حساب بستانکار، مبلغ دریافتنی به عنوان دارایی ثبت می شود.
- ارائه ترازنامه: بدهی های بدهکار به عنوان بدهی در ترازنامه ثبت می شود. در مقابل، مبالغ دریافتنی از بدهکاران به عنوان دارایی در ترازنامه یک بستانکار ارائه می شود.
- ماهیت معامله: بدهکاران معمولاً نماینده افراد یا نهاد هایی هستند که کالا ها، خدمات یا وجوهی را به صورت اعتباری دریافت کرده و موظف به بازپرداخت هستند. از سوی دیگر، طلبکاران معمولاً وام دهندگان یا تأمین کنندگانی هستند که اعتبار را تمدید کرده و در انتظار بازپرداخت هستند.
- شرایط اعتباردهی: شرایط اعتبار دهی، مانند نرخ بهره و سر رسید پرداخت، بیشتر برای طلبکاران مطرح است. اعتبار دهندگان شرایط را برای مدیریت ریسک مرتبط با وام مشخص می کنند.
آشنایی با دارایی های جاری و غیر جاری: مفاهیم و تفاوت ها
در مقابل، دارایی ها می توانند به دو دسته تقسیم شوند: دارایی های “جاری” و دارایی های “غیر جاری”. دارایی جاری، چیزی است که نقد شوندگی بالایی دارد، مانند موجودی نقد و بانک یا موجودی کالا. مثلاً موجودی نقدی که در حساب بانکی یا صندوق شرکت است، جزو دارایی های جاری شما محسوب می شود. پیش پرداختی که به یک شرکت داده اید هم تا زمانی که خریدی از آن انجام نشده، جزو دارایی های شماست.
دارایی های غیر جاری، به دارایی هایی اطلاق می شود که نقد شوندگی پایینی دارند، مانند دارایی های ثابت که می توانند مشهود یا نامشهود باشند. دارایی های مشهود شامل تجهیزاتی مثل میز، کامپیوتر، ماشین آلات و غیره است که به راحتی قابل مشاهده اند. اما دارایی های نامشهود قابل دیدن نیستند و شامل چیز هایی مانند حق امتیاز، نرم افزار ها یا حتی برخی شماره های تلفن ثابت می شوند که در بازار ارزش زیادی دارند.
اصول ثبت اسناد حسابداری: بدهکار و بستانکار در کدینگ حسابداری
هر سند حسابداری دو قسمت دارد: بدهکار و بستانکار. در نرم افزار های حسابداری نیز این دو ستون به طور جداگانه برای هر تراکنش وارد می شوند. در نهایت، هر حسابی در حسابداری ماهیت خاص خود را دارد؛ به طور مثال، حساب هزینه ها همیشه بدهکار است و حساب درآمد همیشه بستانکار. این اصول به طور کلی در کدینگ حسابداری ثبت می شوند و بر اساس آن ها، ثبت های حسابداری انجام می شود.
سخن پایانی
در این مقاله اطلاعات کافی در رابطه با بدهکار و بستان کار در حسابداری به زبان ساده ارایه داده ایم، و به تفاوت ها و شباهت های بین این دو پرداخته ایم. بدهکار شخصی است باید بدهی پرداخت کند. و بدهی های بدهکار در ترازنامه به عنوان بدهی ثبت می شود. و بستانکار شخصی است که مقدار بدهی پرداخت شده را از شخص بدهکار دریافت می کند و معاملات بدهکار و بستانکار هر دو بر ترازنامه تأثیر می گذارند.